OLAC Record oai:paradisec.org.au:KK2-0114

Metadata
Title:		Ga shagawp galaw ai ladat (Verse making)
Access Rights:		Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Bibliographic Citation:		Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), Maju Tu Ja (speaker), 2019. Ga shagawp galaw ai ladat (Verse making). X-WAV/MPEG/XML. KK2-0114 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.26278/5fa2c71973b75
Contributor (compiler):		Keita Kurabe
Contributor (depositor):		Keita Kurabe
Contributor (speaker):		Maju Tu Ja
Coverage (Box):		northlimit=27.331; southlimit=23.137; westlimit=95.335; eastlimit=98.498
Coverage (ISO3166):		MM
Date (W3CDTF):		2019-02-28
Date Created (W3CDTF):		2019-02-28
Description:		Transcription (La Ring) E Jinghpaw ga shagawp ka na matu lam lahkawng hpe chye ra ai. Langai gaw ga yi ga la ngu ai chye ra ai, lahkawng gaw ga shagup e nga ngau gup nkau mi gaw ga shagup tsun ai nkau gaw ga ngau gup tsun ai ndai chye ra ai. Dai kaw gup ngu ai gaw lahkawng hpe tsun ai. E ga shadawn ndai ga shagup hte seng na shawng tsun na. E "Prat tup jaw lup" ngu ai ndai "prat tup" hte lup "jaw lup" ngu na e dai hku tsun ai. Dai na "Jinghku Jingyu" "hku" hte "yu" hpe gaw ga ngau gup, dai na "Yu nan yu san" ngu ai gaw mayu ningnan dai ni gaw grai san seng ai ngu na "Yu nan yu san" ngu tsun ai. E ndai gaw ga shadawn "Goi e shang e" nga ai ni gaw ga ngau gup shawng na "e" hte "e" "Goi e shang e" nga ai gaw e ning re hpe gaw ga shagup. Ndai gaw ga hkaw lahkawng lawm ai ga shagup re ndai gaw. E masum lawm ai gaw "Tsawra e" tsaw-ra-e masum n-ja e i "n" nga ai langai "ja" nga ai langai "e" nga ai hte masum "Teng sha le" i nga ai ni gaw ga brum masum re majaw gaw ga brum, brum masum hpe tsun ai brum ngu gaw masum hpe tsun ai. E "Tsawra e n-ja e teng sha le kam rit yaw" ngu ai ndai gaw mahkawn. E dai gaw music bang yang gaw mahkawn yungwi tai wa ai i. Dan na mali gaw e ga hkum tsun ai shi gaw mali re majaw. Ga shadawn "Ningbut npru" "ning" langai "but" langai "n" langai "pru" mali, "Ningbut npru, makru ntu" i. "Arawng mala, wan yam shama, mare bya ai da" nga ni gaw mali mali i. Ga shadawn ndai kaw "la" hte ndai kaw "ma" hte "da" hte i mahku bung ai. E ndai tone vibration bung ai le i e nbung yang gaw njaw ai. "Da" nga ndai hpe "da" nga "ma" nga yang gaw shi na wo ra hte nbung ai majaw ndai ga yukap mahku wa bung ra ai i ndai gaw. Ga shadawn dai kaw masum hpe mung lang ai nai ru "Nai ru kaba gaw mu" langai lahkawng masum mali manga kru "Jan gaw du" masum hte kru dai hku mung lang ai i. "Mu" hte "du" hpe ga shagup lang ai ka-yan Myen ga gaw ka-yan nga le i. English ga gaw "Rime" nga na kun e rai yang gaw "Du galu shayat, baw kaba gumwat, tengman ai maga de gum, kaja ai wa hpe karum, darawng kanu dara wa hku" e "nu" hte "hku" hpe e dai hku ga shagawp gawp ai. E ndai baw ga shagup chye ra ai ga shagawp ka na nga jang. E ndai kaw e nsi note bang na i mahkawn chye ka na matu gaw ga shagup shawng nnan ga shagup hpe shawng chye ra ai i. E ndai kaw nkau mi gaw ndai ning nga ai ga nga ai nkau mi gaw "San seng yang hkam kaja ai" i. E ndai hkam kaja ai hpe bai la ai nangkaw ndai jahtum na "ai" hpe gaw la kau "hkam kaja yang myit pyaw ai" rai "ai" hpe ngam da dai "myit pyaw" ngu hpe la na "Myit pyaw yang asak galu ai" e dai hku ma shagup ai nga ai. E ndai gaw grai madang tsaw ai i. Ndai hpan e na zawn nang kaw "galu" e "galu" hpe ndai "Yep re dung ai du mung" ndai "mung" hpe bai la ai "mung ai lamu" "mu" hpe bai la ai "mu ai gaw myi" "myi" hpe la ai "lamyi myi ai gaw kawa" i ndai "kawa" hpe bai la ai "kawa ai gaw tsap" "tsap" ai hpe bai la ai "tsap ai gaw Jinghpaw" "hpaw" hpe bai la ai "hpaw ai gaw hka shi" i e hka shi. Rai na she ndai kaw matut nna "Shi nga ngoi ai gaw nbung" "bung" ai hpe la na "bung ai gaw chyingnam" "nam ai gaw jum, jum ai gaw lata, ta ai gaw shinglet, lare n-ga" "ga" hpe bai la ai "ga ai gaw gumhpraw" "hpraw nga ngoi ai gaw hka shi" "shi" hpe hka shi hpe bai la ai "hka shi hte nga" "nga" hpe bai la ai "nga hte hka shi nmai hka ai da" i. Dai hpe "Hka hte nga zawn si ten du raitim nhka" i hka kaw nga nga ai, nga kaw hka nga ai i nga nga ai kaw hka nga ra ai. Nga nnga ai hka gaw nau wa akyu nrawng ai le i rawng gaw rawng tim i. Dai majaw "Nga hte hka, hka hte nga" dai hpe yungwi mahkawn kaw e hpabaw kaning ngu shagawp i ngu yang gaw e "Hka hte nga zawn si ten du raitim nhka" nga ai mahkawn ni dai hku na dai kaw na la na shagawp ai dai gaw grai jaw ai le i. Ndai gaw moi prat na ndai hpan chye ai masha nngai sai ya gaw i nnga sai ngai pyi gaw mi kaw na sawk hkrai sawk sagawn nna lu ai re. Rai yang gaw ndai kaw langai mi naw nga ai e anhte Jinghpaw ni na ga shagawp. Ndai ma ga shagawp langai mi re ndai gaw e ndai gaw palam la hte hpang ai i. Nang kaw palam la hte jahtum ai i. Ndai kaw jahtum ai ga hpang ai ndai kaw jahtum ai e dai hpan dai hpan ma ya gaw ndai hpan ma chye ai masha nnga sai i. E ndai "Palam la e nhkyi shap hparai nhkyi shap wa shat wakang daw na shap hparai wakang daw wa yaw na daw hparai wa yaw na wa sau shaw na wa sau hpa di na mahkyeng di chya na mahkyeng di hpa di na htawng hkun nhpye da na htawng hkun nhpye hpa di na sumtsaw maran ga na hparai sumtsaw maran ga palam la daram pyi sadi ndung ai majaw sumtsaw maran ga na sumtsaw jahka na" nga. Ndai gaw Myen gaw ndai "Shwe tsun nyo ba ko lu luk we ba de, ma htwe lu luk we ba de" nga ai i "Ma htwe ata hka la de, chaung nge ye ne say pa may" nga ai e anhte kaw mung moi ning nga ai nga wa sai e dai Myen kaw chyu nga ai nre. E dai re anhte na mi na anhte a ga ndai hpabaw i ga ga shagawp ka na nga jang dai chye ra ai. Lahkawng gaw hpabaw chye ra ai i ngu jang gaw ndai ga yi ga la ngu ai chye ra ai. Ga yi ga la ngu ai gaw ga lachyum ga manaw English ga gaw context nga ai i context nbung ai lahkawng hpe i. Ga shadawn lachyum hpe htuk manu ai hku shagawp ga nga ga shadawn "Num wawn num la" mayu ni gaw num wawn ai i dama ni gaw la ai "Num wawn num la" i num nwawn na la yang gaw lagu la ai kun, hprawn la ai kun i dai hpe tsun ai. "Num wawn num la" ngu ai gaw ga yi ga la re. Num wawn ai gaw ga yi la ai gaw ga la i grau manu dan ai hpe shawng kaw tawn ai, loimi hpang e gaw loimi shi na loimi power kaji ai dai hpe hpang e tsun ai dai hpe ga la i. Dai majaw e ga shadawn "Shawng myit taw yang hpang myit law ai" ngu gaw shawng e galaw ai bungli myit nkup jang hpang de yak hkak ai maru mayak law law byin wa ai. Dai majaw shawng nnan galaw jang gaw hkum tsup ra ai, dai hpang hpang de galaw ai gaw myit nlaw ra ai. Dai shawng kaw nkup ntsup yang gaw hpang kaw e dai hpe ga yi ga la nga ai. Dai gaw ga shadawn "Nu jin jinghkai, jinghkai wa li" ngu ai "Noi yi noi la" i. Noi yi gaw hpan mi noi la gaw hpan mi lachyum nbung ai noi yi noi la nga tim. Dai na lawu lahta i lawu lahta i "lahta lawu" ntsun ai i. "Yu dung yu sa" i "Yu nan yu san" nga "Yu dung yu sa" nga "Hkai lu hkai sha" hkai ai hte lu ai hte hpabaw seng ai i. Hkai ai hte lu ai gaw hpabaw seng ai, namsi hpun lwi dwi si hpun hkai si si dai lu ntsin lu i "Hkai lu hkai sha" ngu i. "Rem lu rem sha" ngu gaw rem ai gaw dumsu nga bainam rem chyu lu rai "rem lu rem sha" ngu Jinghpaw ga gaw grai madang tsaw ai i. Dai anhte gaw dai hpan nchye jang she hpa ahkyak nshatai yang ga shagawp ni i dai hku re. Dan na "Hkwi lu hkwi sha" i Myen gaw Myen gaw "Atauk atsa, atsa atauk" sha ai hpe shawng tsun ai i. "Atsa atauk" lu ai hpe gaw hpang e tsun ai anhte gaw nre anhte Jinghpaw gaw lu ai hpe shawng tsun ai sha ai hpe hpang e she tsun ai. E Myen gaw nhtang hku tsun yang gaw e "atsa atauk" hpe "atauk atsa" ngu yang gaw tsa lu tsa sha ai she byin wa ai. Myen ga hte anhte na context ndai concept nbung ai le i. Ding rai gaw ning re chye jang she ga shagawp chye ai le i. "Tam lu tam sha e tam lu tam sha" i "hpa lu hpa sha na" nga i e dai gaw hpa lu hpa sha na nga "lu" ai hpe "Hpa sha hpa lu na" nga ntsun ai. E "hpa sha hpa lu na" nga yang gaw Jinghpaw ga nre dai gaw i. "Yi wawn yi wa gaidaw gai da" ngu yi wawn yi wa ngu gaw e gaida ni a myit gaw n-ngang ai yi wa zawn nbung bung yang ning rai kanga ai i gaida ni gaw i dai hpe yi wa hte shabung ai i shanhte a myit masin hpe i "Yi wawn yi wa gaidaw gaida" "wa" hte "da" hpe ga shagup la ai le i. "Ningsin ninghtoi ningsin ninghtoi" "sin" ai hte "htoi" ai hpe dai yu "Ninghtoi ningsin" ntsun ai. "E hka hku hka nam" e hka hku hka nam ngu "Hka nam hka hku" ngu ntsun ai "Hka hku hka nam" she tsun ai. Rai na "Ashawng ahpang" i ashawng ahpang ngu shawng de "Ahpang ashawng" ntsun ai "Ashawng ahpang" tsun ai she jaw ai i. Bai na sinpraw "Sinpraw sinna" i sinpraw hte sinna, sinpraw gaw hpa majaw sinpraw ngu ai nga yang Jinghpaw jan pru ai majaw sinna ngu gaw jan shang maga. Rai yang ding dung ngu gaw hpa majaw, ding dung ngu gaw hka shi law law hka hpawk ginra pru ai shara re majaw ding dung. Dingda gaw dingda ngu gaw hka law law lwi shang ai hpe tsun ai. Dan na kashu kasha "Kashu kasha" ngu gaw kasha shawng nga ai hpang e kashu lu ai raitim kashu shawng tsun ai, hpa majaw anhte Jinghpaw concept kaw gaw kashu nlu na si yang gaw myi man nnga ai. E tsawra myit hpe shadan ai le i dai majaw kashu shawng tsun ai. "Kashu kasha" Myen ni gaw English ni gaw dai hku nre. Shanhte gaw e kawa e thar-myay-myit nga tsun ai anhte gaw dai hku nre. "Kashu kasha" e dai gaw htaw langai hpe jau na tsun ai i. Bai na kashu kahkri ngu gaw e kashu kahkri ngu gaw num maga na shangai wa ai hpe num maga na shangai wa ai hpe gaw kashu kahkri ni ngu. E la maga na gaw kashu kasha ni tsun ai bai la maga na gaw kashu kasha ni i. Num na num maga na ya nye kasha na num kasha ni kaw na shangai ai gaw kashu kahkri ni ngu. E la sha maga kawn shangai ai ni gaw kashu kasha ni re hpe gaw anhte chye ra ai. Rai yang gaw ngai gaw ndai labu palawng bu ai hpe shawng tsun ai i. Myen gaw eain-gyi-long-gyi i e long-gyi-eain-gyi ntsun ai. Anhte gaw labu hpe shawng tsun ai ndai hpe magap ai gaya magap ai le i e (mani let) labu palawng ngu tsun ai. Shing na Myen ni gaw eain-gyi-long-gyi nga tsun ai e. Rai yang gaw "Baw bam baw hkaw" "baw bam" gaw hpan mi baw kaw hpa raitim mai ai i. Baw hkaw ngu ai gaw htung hkying hte seng ai i. Rai yang gaw "Jan pru jan shang, shani shana, lani lana" shani shana ngu ai gaw duty hpe tsun ai Jinghpaw ga gaw. Jahpawt hkying jahku na hkying shi lahkawng hkying masum, shani lit shani shabrai sha ai, shana shabrai sha ai shani shana gaw lit hpe mahta na tsun ai ga re. Ndai hpabaw i lani lana ngu ai gaw nayi hkum hkun mali e lani lana ngu e lani mi gaw nayi hkum shi lahkawng, lana mi ngu gaw nayi hkum shi lahkawng e shan pawng dat jang na yi hkum hkun mali dai hpe gaw "ya" ngu ai i majoi joi ntsun ai. Rai yang gaw e loi galu na tai ai loi jahkring da u. E ndai lam ni gaw ga yi ga la ngu ai hpe ga shagawp ka na nga jang ga yi ga la ngu ai hpe chye ai chye ra ai ngu ai hpe shadan ai re e sakse ni re. E ga yi ga la nchye jang gaw e anhte a ga wa manu ndan ai. Ga yi ngu ai gaw lachyum grau rawng ai ga la ngu ai gaw ga yi hpe madi shadaw ai ga i. Shan lahkawng gaw ga shadawn num la nga jang e yi la nga jang ga shadawn "Gumgun gunhpai" ngu yang gaw gumgun ngu ai gaw yi hpe tsun ai gumhpai ngu ai gaw la hpe tsun ai. Dai majaw Magawng ni gaw kawa hpe "Hpai" nga tsun ai gaw dai majaw re. E dai majaw i gun ai ngu gaw num ni sha amyu shayi ni sha gun ai la ni n-gun ai raitim madung gaw gun ai ngu gaw ma gun ai ngu nna tsun ai. Dai majaw gun ai ngu gaw "Gumgun" ngu gaw num "Gumhpai" ngu gaw la i. E dai gaw e ga yi ga la lachyum hpe shaleng ai ga ni re. E rai na ndai moi na anhte ga yi ga la ndai kanu kawa hpe shakawn ai gaw "Nu jen chyinghkai, chyinghkai wa li" nu jen chyinghkai ngu gaw kanu hpe tsun ai chyinghkai wa li ngu gaw kawa hpe tsun ai. Kanu gaw hpum ai rem ai woi ai kawa gaw nli bang ya ai i dai hpe kanau gaw hpum ai. Dai majaw e moi na ni gaw shangai chyinghkai ai nga ma ai i. Num mung la mung shangai chyinghkai ai nga jang gaw lahkawng yan lawm ai. Shangai ai ngu gaw num hpe tsun ai raitim shi na hpang na ga shaprat ai ngu gaw la hpe tsun ai. "Shangai shaprat" ngu gaw shangai ai gaw num hpe shaprat ai gaw la hpe raitim shan lahkawng yan hpe kahpyawn ai ga gaw shangai chyinghkai ai ngu tsun ai i. E chyinghkai ai ngu gaw dai rai she chyinghkai nu chyinghkai wa ngu gaw grai manu dan ai i. Dai gaw ga yi ga la hpe chye ra ai ngu ai i. Ga shadawn mayu dingsa hpe tsun ai ga mung "Yu dung yu sa" i. E mayu nnan hpe gaw e "Yu nan yu san" ngu tsun ai "Yu nan" ningnan e "Yu san" ngu gaw san seng ai i e myit san ai kraw lawang san seng ai "Yu san yu nan" ngu na ndai gaw e ndai shada da i e anhte gaw ndai ga hpe grai manu shadan na ga shadawn ndai "Hkai lu hkai sha" hkai ai hte lu ai wa hpabaw seng ai. Hkai ai lu ai hkai sha ai ngu gaw ga shadawn namsi hpun lwi dwi si hpun hkai na lwi dwi si ntsin lu mu i sha mu nga e hkai lu hkai sha. "Rem lu rem sha" ngu ai gaw dumsu nga wuloi ni rem na chyu shup lu mu nga ga re. Chyu shup lu ga nga ai ga re dai majaw rem lu rem ai gaw dumsu nga bainam i ndai gaw shu shup rem lu rem sha nga na tsun ai. E Myen ga hte gaw atsar-atauk sha ai hpe shawng tsun ai. Ndai hpe nhtang hku tsun jang gaw atauk-atsar nga yang gaw tsa lu tsa she ai hpe tsun ai dai maga de yawng ai, anhte ga gaw tsa lu sha malu masha hkwi lu hkwi sha tam lu tam sha hpa lu hpa sha i lu ai hpe shawng tsun ai. Ntsin hpe shawng tsun ai apa hpe gaw hpang e she tsun ai. E dai gaw systematic ndai htuk jasat jaw jaw ga hpe hkaja ai lam re. E rai na ndai ga shadawn "Ningsin ninghtoi" ningsin ngu gaw e e ningsin ninghtoi ngu ninghtoi ningsin ngu ntsun ai ningsin ninghtoi sha tsun ai. Nkau mi gaw dai hpe ka spoken ga shaga rai yang gaw nsin nhtoi bai nga wa ai i ndai gaw ga madung gaw ningsin ninghtoi re. E "Kashu kasha" kasha nga ai hpang she kashu lu ai hpa majaw kashu hpe shawng tsun ai, kashu gaw salang langai mi kashu nmu nna si yang gaw matsan shayan nga na tsun ma ai. Kashu myi man mu na si yang gaw arawng nga ai i dai gaw chyum laika hta gaw kasha gaw arawng sadang asak kung ni a arawng sadang kashu gaw asak kung ai ni a janmau re nga, dai janmau lu ai ga re. Dai majaw anhte Jinghpaw ga kaw "Kashu kasha" ngu na tsun ai. E "Kashu kahkri" e kashu kahkri ngu gaw kahkri shawng lu ai tinang a kasha num sha hpe la ai wa gaw kahkri raitim kashu kahkri e tinang a kasha num kasha hte kahkri kaw na mayat maya ai hpe gaw kashu kahkri ngu tsun ai. E kashu kahkri lam yan ngu gaw aru arat ting ru sai ting hpe tsun ai i e kashu kahkri nga jang. E dai majaw anhte ga gaw "Kashu kahkri ni" ngu jang gaw num sha kaw na mayat maya ai ni hpe yawng kashu kahkri ni, la kasha ni kawn mayat maya ai hpe gaw kashu kasha ni ngu tsun ai. E dai chye ra ai dai gaw ga yi ga la a lachyum re. Moi na ni gaw "Ga tsun ga la" e "Hpun kawa" hpun nga hpe shawng kawa nga gaw nambat lahkawng i hpun kawa tsun ai "Kawa hpun" ntsun ai. Kawa hpun ngu yang gaw lachyum kaga rai sa. Kawa hpun ngu tsun gaw tsun ai raitim ju hpun kaw na hpun re kawa hpe "Kawa hpun ju mu" nga jang gaw ju hpun kawa hpun nre kawa re dai hku tsun ai i. Rai na anhte dai shalwi hpe tsun ai kaw mung shalwi lwi hkrawn shalwi lwi hkri shalwi lwi dwi shalwi lwi me shalwi lwi pawk lwi mu lwi hpawm lwi gyin e "Lwi hkrawn" ngu gaw shauk ngu gaw nam na shauk, lwi hkri ngu gaw tan-pa-yar e ya na ya sha hkai ai nre dai lwi me ngu gaw. Lwi pawk ngu gaw Myen ga hte gaw nchye ai ndai grai hkri ai i. E lwi mu ngu gaw grai hkri ai kaba hpan i e lwi hpawm ngu gaw ya na hku gaw shauk-pan-ti i. Wo ra gaw lwi gyin ngu ai gaw shauk-tha-hkwa i e moi bum ga e anhte gaw sha sai ndai grai mu ai e kata na shan ntsin nrawng ai shan chyu kumgyin zawn zawn re dai hpe lwi gyin ngu ai re. Rai na anhte ndai ga shagawp ni ka na laika ka na nga jang gaw nbung a lam hpe tsun chye ai i. "Nbung bungshi" bung shi gaw e nau nlapyin ai bungshi, shi gaw masha myit hpe shapyaw ya ai e dai gaw bungshi e nga ma ai. Myit shapyaw ya ai hpe i e "Bungli" ngu ai gaw loimi e shi gaw bungli ngu ai gaw hka dat loimi lawm ai shi gaw hka loili lawm katsi gaw katsi ai. E bungli katsi nga ai i ga shadawn mahkawn hta gaw "Bungli katsi e rau bung wa rit" nga ai gaw bungli hpe tsun ai i dai gaw. E hpri hpri hpri hpri rai na i shi gaw bungli, bung hpri ngu gaw ndai gaw mam lap matsit ai nbung. Ndai mam ni kabrawng wa ai aten hta langai hte langai mam ni awng na matu ndai n-moi pu, n-moi pu hpe shakap ya ai Myen ga gaw wut-mung-ku-say-te-le dai hpe bung hpri nga le i. E "Bung yau" ngu gaw ya sha e dingda maga na bung dat loi hkring rai yang ndai nbung wa dingdung kaw na dingda kaw na bung dat e dai nhti nhtang re bung ai nbung hpe gaw "Nbung bung yau" nga tsun ai. E "Nbung bung hpawt" ngu ai gaw hpaga nbung trade wind i kone-te-lay ngu dai hku tsun ai. Trade wind English ga bung hpawt ngu gaw shi gaw akyu nga ai nbung. Ndai gaw law malawng anhte bum ga kaw gaw mam jahkrat yang i hkauna yi hkan mam jahkrat yang ndai lahpyaw hpyaw yang e htoi loi dum na lahpyaw hpyaw yang sa ai nbung mam hkyep mam lep ni hpe shapoi ya ai nbung e i ndai gaw bun yau aw bung hpawt re. E "Bung ga bung ja" ngu gaw kahtet ai nbung kahtet ai shani bung ai nbung hpe gaw bung ga bung ja ngu ai. "Nbung laru" ndai gaw yawng chye ai nbung bung tsin ndai gaw grai katsi ai ndai hka dat lawm ai dai majaw nbung bung tsin i. Nbung bung tsin ngu ai gaw e hka dat lawm ai nbung katsi ai hpe, e "Bung hpoi" ngu gaw manai makai rai na nhpu ni hpe shapoi ai nbung hpe namlap ni hpe shapoi ai nbung hpe bung hpoi e Myen ga gaw lay-way nga le i dai re. Bai ndai anhte a ndai "Prat tup jaw lup" nga "tup" hte "lup" gaw e ga gup gasi lahkawng prat tup jaw lup, rai na "Jinghku jingyu" "hku" "yu" mahku bung ai i ndai majaw bung ai. Bai "Yu nan yu san" yu "nan" hte "san" gaw mahku bung ai. E yu nan hte yu san mahku bung ai e ning re ni chye ra ai. E ga ngau masum lawm ai gaw hpabaw i ngu yang gaw "Tsawra e" tsaw-ra-e masum n-ja-e masum e teng-sha-le masum e dai gaw ga brum i masum re majaw ga ga brum wo ra lahkawng gaw ga grup ga gup i. Ga ngau gup ngu ga ga shagup nga ga i. Rai yang gaw mali re mung nga ai e masum re mung nga ai. "Arawng mala wan yam shama mare bya ai da" nga ai ni gaw i kalang lang "Du galu shaya baw kaba gumwat tengman ai maga de gum kaja ai wa hpe karum darawng kanu dara wa hku" nga ai ni mung moi na dumsa jaiwa ga kaw ga shagup hkrai re. Ndai gaw dumsa jai wa ga re ndai gaw i. E anhte ning rai ga ga ngau lahkawng lawm ai ga gup masum lawm ai ga brum mali lawm ai hpe gaw e ga hkum e mali a lahta de gaw kaning ngu ai nga yang gaw mali a lahta de gaw e ga ga ngau gup i ga shagup ngu na tsun ai e Myen gaw e na-lone-sat-kabyar nga jang gaw Myen ni gaw na-lone-sat-kabyar hpe gaw e "dwi, e dwi cho" nga ai. Masum hpe gaw "Tari cho" nga ai mali hpe gaw "Lay cho" ngu ai de lahta de gaw "Dwe cho" bai nga sai. E Myen gaw lahkawng hpe "Dwi" nga ai le i English ga gaw double nga ai le i Myen ni gaw dwi nga ai gaw dai double hpe i. Dai hku re rai yang she ndai e ga shadawn moi na ni gaw ndai numwawn numla kaw mung ga shagup hte tsun ai i ga shagawp hte tsun ai. E kasi gaw num hpyi sa yang na mayu nta de du yang na shakawn ai ga gaw "Yu du sumnu hpung san hka hku majan lam ta lu ni e nampu nampan pu ai kaw gat bu gat nyen kasu shayi chying hkawn nga ai kaw dama manam pru ngai ai hte maren du sa ai ni dama su sa ai, dama marung dama sumkrung ni a dat kasa manawng kaja gun ai ni rai ga ai law, nga (fish) hpe mung ra nawng hpe gaw nja ai hte du sa ai ni rai ga ai law" ngu na tsun ma ai mayu nta de du jang. Dai yang mayu salang ni gaw dai kaw san da ai salang ni gaw "Ara law shang wa marit law du wa marit law kabu hkalum lu sindai masin su kabu gara hkalum la ga ai law" ngu na tsun ai. E mung jahta ngut ai hte ndai jaw ya ai ri nhtu ap ya ai ga mayu du wa e ap ya ai ga gaw "Mali kaja ninghtoi zinghka wunang dung daini wunli lu wundan gu wungau du u ga law, ngai yudung yunu wa e mung shakawn jaw ga shakawn jaw nngai ya ndai lahprin hprin ai ri jawng lahprin hprin ai htingnawng gaw shapawng ning gun mung rawng shaman ga mung awng u ga ngu sakse sak kan marai mungga mahtai rai e bum shagu wan tu hkaraw shagu de mu lamu na shagan zawn law zaibru zawn majaw myit ga law. Ya ngai yudung shawa lu hka shawn hka hku e shaman ai ga gaw kanoi zawn bra gat hku zawn labra myit ga law mali hkanu zawn ngang hpungmai hka tung zawn kang sinpraw maga de ja tam tim ja mu sinna maga de ja tam tim ja lu gumring gumrat gumja gumhpra sut su sut ing nga myit ga law" ngu na tsun ai. E dai hpe dama de na hkap tau la ai ga gaw "Yudung sumnu hpungsawn hka hku magam ta lu ni jaw ya ai ri nawng htu nawng hpe la nna wa na ga ai kabu na she gara na ga ai u krang naw zawn shaga na ga ai nanhte mayu ni hte gaw hka hkau nga ning leng nja na ga ai hku nga ninglen nhka na ga ai mayu ni shaman ai ga gaw anhte ni a ntsa dik tup wa u ga law" ngu na e hkap la ai. E ndai gaw ga shagawp hte moi na ni ga shagawp hte e numwawn numla ai jaiwa dumsa ga ni i dai hku na lang ai. E ndai gaw e sakse re lalang lang ndai ga shagawp ka ai laika ka ai gaw ga malai mung chye ra ai. E ang ai kaw htap htuk ai kaw bang na matu shaleng na matu ga shadawn "Jasam ga kam mayam hkamau sha ai bainam" i hpa majaw tsun ai Jasam a ga kam yang gaw mayam tai ai da dai hpe hpa hte shabung ai ndai ndai nra tim nre teng ai hpe ntsun gwi na jasam ga kam, jasam ni ahpyawp ai kaw lawm ai ga kam dai gaw mayam tai chye ai. Dai hpe hpa hte shabung ai ngu yang grai bainam ni gaw hkamau lap grai sha ra ai. Moi prat e bainam lagu ai ni gaw e hkamau lap di nna shalen la la le masha nnga ai kaw bainam hpe gyit kut di la dai zawn byin chye ai dai hpe shadum ai ga re i. Rai yang gaw "Ngoi ngoi ai gaw mungkan ting gara asi rai yang gaw kachyi sha" ngu ai gaw mungkan ting gara hkra mu gara ai mu ngoi ai dai hpang htu ai marang gaw kachyi sha re i. E ndai gaw e mayu ni hpe grai hkungga ra ai mayu ni gaw jaw mi jaw mi nga na rai ai raitim mung jaw na jaw na nga na njaw na ngu nmai tsun ai lu ai shani kachyi sha raitim sa jaw i sa hku hkau la e nawng hpe nja ai e "Nga hpe mung ra nawng hpe mung nja ai" nga ga hte maren aten shagu sa jaw ra ai dai hpe tsun ai. E kalang lang gaw ga malai langai hte sha ga lachyum lahkawng masum tsun dan ai. Lama ga shadawn gaw "Tsi kaja gaw ndwi jinghku ga gaw nngwi" dai hpe sha "Tsi kaja gaw hka jinghku ga gaw hta" dai hpe sha "Jinghku ga gaw sheng mareng jasam ga gaw si mani" nga na tsun ma ai. Ning re mung ndai laika ka ai kaw grai chye ra ai i ndai gaw laika ka ai hte seng nna anhte ndai nsam ni hte seng na mung chye ra ai i ndai ni gaw anhte grai chye ra ai hkrai re. Ndai ga shadawn ndai kaw lawm ai mahkawn i e "Sumsing lamu nyem wa ra Karai wa hpe hkap la ga" i "ra" ndai gaw ra nyem wa ra i nyem wa ra ai nga ai ga "Nyem wa ra" e ndai "ga" hte "ra" hpe ndai hku na e dai kaw "rawt" hte "mawt" hpe ga shagup shatai ai. E lu hte e ga shadawn "Sumsing lamu nyem wa ra Karai wa hpe hkap la ga i ya jang brang hkawn ni yawng rawt ningsin lahkam hte shamawt dam mat na lu hpang hkrat na lu nrai a ni myit yu u le" shawng na ga yan masum gaw e ga shagawp hkrai re dai kaw music nsi note bang jang grai pyaw wa ai i. Dai re anhte ga shagawp chye na e dai gaw dai ga yi ga la ngu ai chye ra ai i. Dai na e moi prat na e moi prat na ga shagawp daini gaw ndai chye ai gaw nnga na sam sai ngai pyi gaw chye ai nre ngai gaw sawk hkrawk na tam mu ai hpe hti dan ai sha re. "Yep rai dung ai daw mung, mung ai lamu, mu ai gaw myi, lamyi myi ai gaw kawa, kawa ai gaw tsap, tsap ai gaw Jinghpaw, hpaw ai gaw hka shi e hpaw nga ngoi ai gaw aw shi nga ngoi ai gaw nbung, bung ai chyingnam, nam ai gaw jum, jum ai gaw lata, ta ai gaw shinglet, lari n-ga, ga ai gumhpraw, hpraw nga ngoi ai gaw hka shi, hka shi hte nga, nga hte hka shi nmai hka ai da" i. Ning nga ai mung moi nga lai wa sai ga shagawp ni re. Bai na ndai kaw e anhte ma prat yang jawng kaw sharin ai ni gaw "San seng yang hkam kaja ai, hkam kaja yang myit pyaw ai myit pyaw yang asak galu ai" nga ai ni gaw i bai wo jahtum na ga si hpe shawng de bai tawn bai htum bai tawn bai htum re ga shagawp re. E ndai gaw hpan mi ga shagawp hku raitim bai langai mi gaw ndai Myen ga ya na masha ni chye na matu gaw ndai Myen ga hte loi loi la kap nna tsun yang she chyoi na nhten. Myen ga kaw gaw e "Shwe son nyo bar ko lo lu we ba de ma htwe lo lu we ba de" e dai hku nga ai anhte kaw mung nga lai wa sai. Ndai hpe gaw e "Ga gintang" i ga shagawp ga gintang nga ma ai moi na ni gaw. Matai malai tsun ai i langai tsun langai wa e tsun langai wa e htai langai wa e tsun langai wa e htai i dai hpe ga gintang ngu ai e "Ga ginte" mung nga ma ai. Ga shadawn dai hpe lam yan lahkawng hte hti na nngai. "Palam le e nhkyi shap hparai nhkyi shap, wa shat wa kang daw na shap e hparai wa kang daw wa yaw na daw, hparai wa yaw na wa sau shaw na wa sau hpa di na mahkyeng ri chya na mahkyeng ri hpa di na htawng hkun nhpye da na, htawng hkun nhpye hpa di da e hpa di na sumtsaw maran ga na, hparai sumtsaw maran ga palam la daram pyi sadi ndung ai majaw sumtsaw maran ga na sumtsaw jahka na" nga gaw hpang ai gaw palam la hte hpang ai jahtum e mung palam la hte jahtum ai i ga e ning re mung nga lai wa sai. E ndai kaw e ndai maran nsen hpe atsang awang tsun ai maran. Ru sai gaw maran e ali anak tsun ai dai hpe anhte chye ra ai. Maran ngu gaw htawra maran htawra gaw atsang awang tsun ai i. Bai dai hpe sha kaga kaw bai lang ai e "Palam la e nhkyi shap hparai nhkyi shap wa kang krau na shap, wa kang hpa di na wa la wa hkyam yaw na, hparai wa yaw na wa sau shaw na wa sau hpa di na mahkyeng si galaw na hkaw mahkyeng ri da na" ya gaw mahkyeng si galaw na e mahkyeng si ngu gaw hkyeng hkyeng re baw si i. "E mahkyeng si hpa di na e manau shadung chya na" e manau shadung kaw i hkyeng hkyeng re lawm ai ndai hkyeng hkyeng rai re ai hpe tsun ai. "Manau shadung hparai na galaw manau nau na galaw i manau hparai manau nau na mauhpa hpan Madu hpe shakawn na, manau nau yang hpabaw manau nau na palam la tu tep manau nau na" nga ma ai moi na ni. E palam la kaji dai hpe tu tep mung nga ma ai i dai hpe palam la manau i e palam la hte hpang ai palam la ngu hte hpungdim dat ai. Ndai gaw anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni a hkyik dik ai ga shagawp ni re. Ya anhte Maru Lashi ni kaw gaw "Ka gyi byu ai chyam gaw gaw ai" nga kaw ndai baw hpan grai lawm ai. Dai hpe daini anhte bai shalat la yang gaw grai i e dai re. E ndai miyat shawng e hti ai "Yep re dung ai tawmung" ngu ai ga ndai ga shagawp ai lachyum hpe bai tsun na yaw. E daina bai tawn da ga i e "Yep re dung ai tawmung" ngu ai hkutaw hpan lahkawng nga ai. Tawmung gaw kaba ai i e Tawtsit ngu gaw loi kaji ai i. Tawmung ngu ai gaw "Yep re dung ai tawmung" e ndai "mung" ngu ai ndai kaw lachyum lahkawng rawng ai. Tawmung hkutaw hpe ma tsun ai tawmung, hpang na "Mung ai lamu" ngu gaw ndai gaw tawmung hpe nrai sa dai yep rai dung ai hkutaw kaw na Taw yi dai wa nnga jang la gaw dai tawmung e hkutaw la gaw i hkutaw u la gaw i da mung ai lamu tai sai da. Shi a sumtsaw shi a wuyi nnga jang shi gaw yep rai ndung jang shi gaw grai myit nngwi npyaw ai lamu mung ai zawn lamu mung ai zawn byin ai da. "E mung ai lamu" i shi lama yep rai nga yang gaw i ndai mung ai lamu gaw i mu ai myi tai wa na i mu ai. Ndai gaw "Mu ai lamu mu ai gaw myi" e myi hpaw na shi yep rai dung yang gaw e mi gaw yep rai dung ai dai kaw na langai mi wa mat jang lamu mung ai zawn shi myit masin kaw hkam sha nna i hkam sha ai hte ndai shi bai dung jang gaw shi myit wa asan awan myi wa asan awan myi grai htoi san wa na myit masin grai htoi san wa na ngu hpe "Myi ai gaw e mu ai myi" ngu na bai tsun ai i. E dai kaw "Lamyi myi ai gaw kawa lamyi myi ai kawa rai yang gaw e ndai kaw lamyi hpe asan sha mu ai gaw kawa i ndai kaw htaw shawng de lahkam mi htawt na matu dahpran shara gaw nang re ngu ai ga lamyi i. E dai hpe bai kawa ngu ai hpe i dai lamyi kaw gawa e gaw tsap dai gaw tsap hpe tsun ai nre e hpabaw i rawt tsap ai hpe tsun ai. Tsap gaw wo dusat hpe tsun ai nre tsap ai e dai lamyi kaw nang kaw dahpran nna ngai gaw nang nga ai ngai kaw makau kaw nga jang nang hpe dahpran nna ngai gaw myit masin grai pyaw ai hte tsap jan rai na amyit grai pyaw na re ngu ga i dai kaw. E dai hpe e "Lamyi myi ai gaw kawa gawa ai gaw tsap e tsap ai gaw Jinghpaw" ngai kaw Jinghpaw ngu gaw Jinghpaw hpe masha nga ga re. E tsap ai gaw masha e "Myi hpaw na na ai tsap jin ai masha tai wa na re nang ngai kaw yep di nga jang gaw" nga e rai jang gaw dai gaw hpaw. "Hpaw ai gaw hka shi" hka shi ngoi ai gaw h paw hpaw nga le i e dai kaw gaw hka shi. Tsap wa she "Ngai wa myit kasin kaja wa na hka shi zawn lwi na" mai kaja ai bungli hpe tsun ai hka shi zawn lwi na nga i "E hka katsi pyaw na nye myit masin dai kaw mungkan ting hpe shangwi shapyaw na nang nye makau kaw tut nawng nga rit dai rai yang gaw ngai gaw tsap ai masha myi mu ai masha tai na re" nga e dai re. Dai re nga yang dai kaw e "Shi nga ngoi ai nbung" nbung ngoi yang gaw "shi" nga ngoi ai gaw grai tsi pyaw ai bungshi hpe tsun ai. "E shi nga ngoi ai gaw nbung" bungshi i. Bungshi ngu na ntsun ai "Shi nga ngoi ai gaw nbung" ngu na bai lang ai i nbung bungshi nga na ntsun ai. Dai gaw ading tawk ntsun ai sha "Shi nga ngoi ai gaw hka shi" kaw na la nna i "Shi nga ngoi ai gaw nbung e bung ai chyingnam" chyingnam ngu gaw grai bung ai i chyingnam gaw grai bung ai. Chyingnam nambum ngu ai nga ai hpun gaw kachyi sha grai lalam lahkawng masum bung ai wum ai i e dai chyingnam si ni chyingnam tum ma grai rawng ai e grai mu ai. Dai kaw na sau pru ai i e sau mung law law lu na "Ngai gaw tsap nga na nang e gaw ngai grai shaja jin jang n-gun rawng wa na" ngu ai le i e bung ai. "Chyingnam nam ai gaw jum i bung ai chyingnam zawn tai wa na i dai majaw chyingnam sha n-ga jum zawn tai wa na ngai gaw nang nye a makau e nga jang gaw" i jum zawn tai wa na jum gaw mungkan ting sha ai i. Dai majaw "Nam ai gaw jum, jum ai gaw lata i" e jum ai gaw lata ngu ai. Jum ai gaw lata ndai e ngang kang wa ai ngang kang a-ngang akang rai lu na hpe lata hte shabung ai magra lu ai hpe tsun ai jum ai gaw lata i. "E ta ai gaw shinglet" i dai kaw na "ta" hpang na ga yan hpe bai la na "Ta ai gaw shinglet, shinglet hte sha ai shangwi shapyaw ai myit ngwi myit pyaw ai ga grai mahku manaw pyaw ai ga ni pru wa na da". E lat ri n-ga aw n-ga mung hpye na majan mung gasat gwi ai" i lat ri n-ga hpye nna majan gasat gwi ai da. E hpaga ga mung gwi ai "Ga ai gumhpraw" i majan mung gasat na hpaga mung ga na i nga ai lachyum. E dai kaw "Hpraw nga ngoi ai gaw hka shi" bai hka shi hpe bai lang ai ndai kaw gaw. Mi gaw hpaw mi na gaw hka shi hpaw ai ya na gaw ahpraw ai myit masin hpraw ai hte galaw na. "E hpraw nga ngoi ai gaw hka shi" e hka shi kaw gaw hpabaw nga ai nga yang "nga" nga ai i hka shi hte nga e "Hka shi hte nga, nga hte hka shi nmai hka ai da, nang hte ngai rau run yang hpa raitim awng dang na" ngu ai ga hpe wa e dai hpe ning nga na moi na ni gaw gumwai ga da ndai hpabaw i gumwai ga mi da pungsu ga mi da e ning rai na ga shagawp hte tsun ma ai. Ndai gaw e ngai sagawn ai daram e ga shagawp ni kaw na ndai gaw laika buk laika shi a lachyum she lama ka ga nga jang gaw laika man latsa jan re ai laika langai pru na re ndai gaw. Ndai ga shagawp ndai a lachyum wa le i shi a lachyum hpe bai hpyan dat bai ka dat di yang gaw e dai ram re ga re ya ndai hku ngai chye na ai le i. Ndai gaw ngai na myit lawm ai majaw ngai sagawn hkrup ai ngai chye ai nre moi na ni ka ai hpe ngai gara hku gara hku ngu na i sagawn le i dai re ngu grai chyeju kaba sai. Grai chyeju kaba sai. . Language as given: Jinghpaw
Format:		Digitised: no Media: Audio
Identifier:		KK2-0114
Identifier (URI):		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0114
Language:		Kachin
Language (ISO639):		kac
Rights:		Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Subject:		Kachin language
Subject (ISO639):		kac
Subject (OLAC):		language_documentation
		text_and_corpus_linguistics
Table Of Contents (URI):		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0114/KK2-0114-B.wav
		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0114/KK2-0114-B.mp3
		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0114/KK2-0114-B.eaf
		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0114/KK2-0114-A.eaf
Type (DCMI):		Sound
Type (OLAC):		primary_text
OLAC Info
Archive:		Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC)
Description:		http://www.language-archives.org/archive/paradisec.org.au
GetRecord:		OAI-PMH request for OLAC format
GetRecord:		Pre-generated XML file
OAI Info
OaiIdentifier:		oai:paradisec.org.au:KK2-0114
DateStamp:		2021-09-02
GetRecord:		OAI-PMH request for simple DC format
Search Info
Citation:		Keita Kurabe (compiler); Keita Kurabe (depositor); Maju Tu Ja (speaker). 2019. Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC).
Terms:		area_Asia country_MM dcmi_Sound iso639_kac olac_language_documentation olac_primary_text olac_text_and_corpus_linguistics
Inferred Metadata
Country:		Myanmar
Area:		Asia