OLAC Record oai:paradisec.org.au:KK2-0088

Metadata
Title:		Tsa shadu ai ladat (How to make liquor)
Access Rights:		Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Bibliographic Citation:		Keita Kurabe (collector), Keita Kurabe (depositor), Miji Kai Ja (speaker), 2019. Tsa shadu ai ladat (How to make liquor). X-WAV/MPEG/XML. KK2-0088 at catalog.paradisec.org.au. https://dx.doi.org/10.26278/5fa2c6b8882f9
Contributor (compiler):		Keita Kurabe
Contributor (depositor):		Keita Kurabe
Contributor (speaker):		Miji Kai Ja
Coverage (Box):		northlimit=27.331; southlimit=23.137; westlimit=95.335; eastlimit=98.498
Coverage (ISO3166):		MM
Date (W3CDTF):		2019-02-05
Date Created (W3CDTF):		2019-02-05
Description:		Transcription (La Ring) Um galaw ai ladat gaw ndai hku rai nga nbaw n-gu la i ya na zawn i wan kaw ndi rau shadu. Ndi rau mung mai shadu ai rai na bunghkrawng rau ma mai shadu ai le i. Bunghkrawng rau ma shadu kam yang shadu bunghkrawng rau gaw kabaw ai le i bunghkrawng rau gaw kabaw ai. Rai na she hkut sa i nga jang she dai hku na bai katsi bai i katsi tawn da di na she katsi sa i nga jang she matsi bai mun. Matsi mun nna gaw kalang ta magap kau sai dai kaw na gaw i tinang magap tawn da, masum ya nga jahpawt bai hta bang yam kaw. Hpabaw hta bang ai kun? Dai pa dai hpe le pa dai hpe yam kaw bai hta bang mi na zawn wo hta bang da sai le i. Hta bang da ai kaw na gaw manga ya ram rai jang she lu ai yahte gaw. Hta bang yam kaw rawng ai kaw na manga ya ram nga jang she mai lu ai mai sha ai. Mai sha ai apa hpe ma i dai hku sha. Dai kaw pyi lu mayu ni gaw pyi lu le i, tsa hku she lu na nga ni gaw tsa hku hpe shaw la na jaw dai hku. Shadu ladat gaw dai hku sha re. Rai na rai na she sha mai ai lam akyu jashawn ndai hku na i jai lang mai ai gaw wo ra i hpabaw ngu na i udi rau shadu sha ai le masha ni kyet-u-kazaw ni galaw sha ai le i dai hku ni galaw sha. E apa hpe dai hku na maya sha kam ai ni maya sha, dai nrai yang gaw hka bai gayau nna bai pyip lu dai gaw tsa pyi. Dai kaw na yam kaw ntsin rawng ai dai hpe gaw tsa hku ngu rai nga e dai gaw i dai hku sha re ga rai nga. Gasan: Dai tsa pa gaw alcohol lawm ai i tsa na ashe lawm ai kun? Gahtai: Nang ai baw she lawm le dai matsi lap wa nang ai hpan re gaw. E matsi lap wa nang ai baw re majaw nang ai grai lu jang gaw nang sai le i. Dai hku re ga nga e. Gasan: Tsa pa sha tim mung nang ai i? Gahtai: Pa ma sha tim mung nang ai nang hkra sha yang gaw le i nau nsha yang gaw nnang ai le. (Mani let) Hkum sai na matu le nau nsha nau nlu yang e dai hku. Gasan: Matsi galaw ai ladat tsun dan ya rit. Gahtai: Matsi galaw gaw ya hpang gaw i shadung hpe anhte bum ga ndai hkan nga yang gaw anhte htum lu ai le i. E htum lu ai e dai htum mun de dai hku adawt la na htu la le i dai hku na shadung htu la na she dai shadung htu kaw sha dai matsi lap bai bang dai kaw majap bang shanam ra ai ni shanam ma bang ai. Dai hku di na htu e jum ni sha nmai bang ai, shanam ni majap ni ma bang rai na mi dai na lap dai ma bang di na gayau htu htu htu di mani sa i nga jang she kalang mi htu kalang bai ngu la le i hkawan rau le ndai hku bai sai la na le sai la. Bai nmyit shi hpe bai htu dai hku na yawng ma hkra mani la na she hka hte bai hka bai sharam bang muk-lek-kauk shadu ai zawn zawn le, muk-sein-paung galaw ai zawn zawn le i hka bai nna she manya la manya la manya la di di she dumpa la. Dumpa la di she dan re kaw hpra hkan e i hpabaw rau magap mayu yang hpa rau le i namlap ni rau magap mayu yang namlap rau jahkraw rau le i katsing rau gaw nmai ai. Dai hku di di nrai jang mung Malaysia eik (tingsan) rau le i dai hku di na me jahkraw da dai hku. Rai jang gaw manga ya daram rai jang gaw lu sai. Daini htu i daini galaw yang manga ya ram rai jang gaw lu sai. Gasan: Ndai gaw Ah Shawng galaw da ai i? Gahtai: Ndai gaw ngai masha ni kaw na la da ai she re. Nang kaw ma galaw ai le i tinang hkrai ma galaw ai le i? E kalang numrang rau ai shaloi gaw tinang nan ma galaw ai re. Raitim ngai gaw htum nlu ai re nga yang she n-gu sa rin la ra ai le. N-gu shadung wa sa rin la ra ai jak de. Tinang na n-gu tinang rin, dai gat de na shadung gaw nmai ai. Tinang na n-gu pyi naw n-gu nsan seng sa i nga jang she hkri wa ai le. Um hten mat ai, n-gu ma san san re hpe le i grai n-gu ma san tsawm ai hpe le dai hpe lata la ra ai. Lanam ta hkan n-gu hkri ni katut sa nga yang yawng matsi re hteng galaw da ai yawng hkri sai. Nmai bang sai dai kaw dai majaw n-gu asan re rau galaw ra ai. N-gu shadung hpe le i dai hku re matsi gaw. Rai na manga ya ram rai jang gaw mai lang sai ya na zawn re kaw mai bang sai dai kaw. Dai hpe bai kalang bai htu la ai anhte wo kaihtum kasha kaw bai htu la na shamun bai galaw kau, dan na she dai kaw bai gat dat mun dat e dai hku. Dai hku sha re law. Matsi lap gaw gara kaw na? Matsi lap gaw bumga de sha mai ai htaw mali nmai walawng de na rai na nhkai bum hkan e ma nga ai le. Nau nhkum ai sha lang na nga yang nhkai bum hkan ma nga ai. Anhte nchye shamying nna she re shamying nbung ai le. Nang hkan ma nga ai nhkai bum hkan ma nga ai matsi lap gaw hpabaw lap hpabaw lap ngu anhte gaw nau nchye shamying ai. Shanhte dut jaw ai hpe sha anhte la ai le i. Tinang nan tsi lap gaw tinang nan nsa lahkawn ai re majaw le namlap gaw nchye shamying ai. Matsi lap gaw hpan mi sha nga ai i? Hpan grai law hkra nga ai. Um grai law hkra grai jahkum mayu yang grai jahkum yang tsa grau heng ai grau ja ai le. Grai lu jahkum magang tsa gaw grau kaja magang. Kachyi mi lu yang grai nang sai dai baw le. E e namlap nau nlaw yang gaw i tsa wa nau nja ai ai dai hku re. Matsi lap gaw ahpan sanit nga ai da um um hpan sanit nga ai da. Langai pyi alap mying nchye ai i? Gutmawng lap nga ni rai nga ndai gutmawng lap, lapai lap i dai hpan ni rai malu ai. Rai di she anhte ma sha ai le i wo ra masala lap hpe gara hku ngu kun Jinghpaw hku i dai ma bang ai. Majap ma shanam ni ma bang ai majap ma shanam ni ma bang ai. Gutmawng lap, lapai lap e rai di she dai masala dai dai ni rai malu ai. Rai di majap ni shaman ni. Ndai tsa pa hpe gara hku sha ai kun? Tsa pa hpe gaw dai hku sha shaw sha ai mi na zawn sha hpri chyaw rau sha shagawt sha sai dai kaw na gaw. Hpa ndi ra sai e sha mayu i kalang lang kansi sa nga jang gaw tinang gaw shat gaw nnga rai jang gaw le i dai tsa pa sha, hka kachyi mi gayau la na sha rai jang grai hkru sai. Rai na pyi lu mayu ai ni gaw e wo ye-ta-gaung kaw le i dai hka arai bu kaw bang la na hka sharam bang la na me wo kuk rau pyip pyip di lu. Tsa kuk nga ai gaw tsa kuk dai hku pyip ai baw le i dai nkau mi gaw ning hku shup ai hpan dai hku masha ni wa tawn da ai. Anhte ni gaw ndai hpan wo ra kaw kaw re hpan rau e zun rau nang hku shup dai hku re. Ndai hpabaw ngu na hehe (mani let) Ndai tsa ni hpe ma yam kaw bang ai re majaw ndai tsa pyi hpe ma yam kaw sha, kaga yam hkan nmai bang ai i? Mai bang ai kaw bu hkan ma mai bang ai gara kaw ma mai bang ai. Bai na grai katsi mat na grai kahtet mat na nga na hten mat ai nnga i? She nga le ndai gaw aten tup nmai lu ai. Lanam ta rai sa i nga jang grai sa-up ai le i. Grai sa-up sa nga jang daini mu tim hpawtni nmu sai. Dai majaw hpaga nmai galaw ai ndai gaw, sut hpaga hku na nmai galaw sha ai. Nta shagu nta shagu tinang chye lu sha re majaw gaw bum ga masha ni rai yang gaw i tinang lu sha chye ai re majaw gaw shadu lu chyai ai i. Dai hku na manaw manang daw ai rai na she manam daw ai le i manam hkalum ai le dai ram sha mai ai. Grai nga rai di na hpabaw ngu na i sut hpaga hku nmai galaw ai. Yahteng ya ndai shata kaw na April shata du hkra gaw hkam ai. Tsun ga nga yang gaw moi ya shata man shi kaw na le i shata man shi kaw na April shata du hkra gaw gara hku ma da da hkam ai. Matsi sha kaja ai sha bang da yang gaw i sha mu yang gaw raitim lanam ta rai sai kaw na gaw daini mu tim hpawtni nmu sai. Dai hku hten mat ai dai majaw sut hpaga hku gaw hpaga hku na gaw nmai galaw sha ai ndai hpan gaw. Um lau hku ni zawn nmai galaw sha ai le i dai hku rai ndai. Tsa pa galaw na matu gaw nbaw shat nbaw, e matsi dai hte rai yang rai sai ga rai nga. Yam nga ai gaw? Yam nga ai gaw bang ai baw le. E bang ai baw hpa kaw mung mai bang ai, kaw bu kaw mung mai bang ai hpa fiber bu ni mung mai bang ai hpa rau mung mai bang ai. Um plastic bung rau mung mai bang ai e e hka dibu re ga rai nga le. Ga dibu le hka dibu nre ga dibu re ga. Ashawng galaw ai kade ning rai sai kun? Ashawng gaw moi kaji jawng lung tim pyi naw dai rau she lung ai me. Anhte ni gaw kanu kawa nhkum zup ai le dan re majaw e jawng lung tim moi anhte ni na prat hta nga yang gaw kade ma gumhpraw nra ai le i kaji kajaw ra ai gaw tinang gaw dai jawng nlung ai shani tsa pa shadu la dai tsa hku ni hpe wo hpauk-te jaw seng hkan e dai hku na galai la na me laika buk ni mari la. Grai na sai law ngai ndai myu ga du ai kaw na nga yang gaw hkying mi jahku tsa matsat shi kru ning ram hkan shadu sai. Aw hkying mi jahku tsa matsat shi kru i grai na sai i sumshi ning ram rai sai i. Raitim mung ya ngai dinghku prat kaw na nga yang gaw hkun sanit ning ram rai sai ga rai nga. Galoi mung man man shadu ai le i. Moi hkan nga yang gaw mahkawn re nga yang man man gaw nshadu ai le ya dinghku prat kaw na nga yang gaw hkun sanit ning. Dai hku sha mai shadu ten hkan nga yang gaw shadu ai le i. Wo ra lanam ta rai jang gaw jahkring kau sai dai hku. Lanam ta kaw chyawm nmai ai grai kahtet ai majaw le. Kahtet ai ma nbung nnga grai sa-up ai majaw le ya mu tim daina maga nmu mat, daini mu tim hpawtni nmu mat nau nhkam ai le. Um nnan shaloi gaw mu ai raitim nhkam ai. Dai majaw grai nga rai na me sut hpaga ga ai hku na gaw nmai ai ndai gaw. Majoi lu sha chyai ai le i manaw manang shada lu sha chyai ai dai ram sha re. Manam hkap tau ai le i manam hkalum ai dai ram sha re. Ndai tsa pa galaw ai ladat kadai kaw na sharin la ai kun? Anhte nu ni chye shadu ai majaw le hkringhtawng re ga rai nga ai kanu ni ma bum ga na masha nga yang gaw chye shadu ai le. Dai nga yang gaw nu ni kaw na yu la na nu ni hpe bai san la na dai hku bai shadu ai. Matsi htu ai lam ni mung dai hte maren dai hku na galaw ai. Tinang na tinang kanu ni galaw dan ai hku galaw la na me dai hku htu la matsi ma. Matsi lap sha tinang nsa di yu ai, ngai gaw ndi yu ai moi nu ni gaw shanhte nan shanhte di ai matsi lap ma wo nhkai bum mayan hkan e nhkai bum lagaw hkan le i dai kaw sa di la la re. Tsa pa hte tsa pyi gaw galaw ai ladat bung ai i? Tsa pyi tsa pa dai langai sha re. Dai kaw na pru ai hpe pyi kau dat jang she tsa pyi ngu re gaw. Pyi ai ngu gaw hka rau gayau nna bai ntsin pyip lu ai le i ntsin shup lu ai le dai hku. E dai gaw pa, e hka nbang ai dai kaw ntsin pru taw ai gaw tsa hku. E dai mi na pa hkrai kaman re hpe gaw lahkat sha mayu yang lahkat sha nrai yang mung ntsin she lu na nga yang gaw hka bai gayau la na bai shup la. E dai gaw tsa pyi. E ndai tsa pa, tsa hku, tsa pyi e dai hteng e dai hteng masum re ga rai nga shi na gaw. Aw dai masum kaw na gara mahtang ja dik ai? Ja dik gaw tsa hku re ga rai nga. E tsa hku gaw grau balen grau ja ai um n-gun grau rawng ai dai gaw, wo ra yan lahkawng gaw hka gayau sai le. Apa ma re e apa ma re balen ja ai raitim tsa pyi mahtang gaw um tsa ntsin tsa hku le i tsa hku ma rai na tsa pa majing sha ai ma gaw balen rawng ai. Grau rawng ai le i tsa pyi nga sai kaw na gaw hka gayau kau sai re majaw gaw balen dai ram nja sai. Tsa pa gaw asak kade kaw na mai sha ai kun? Tsa pa gaw mai sha ai gaw dai gaw tinang a ra she re. Um chye sha ai ni gaw i dai hku rai na hkum sai rau ma seng ai. Hkum sai rau seng ai ngu gaw nkau mi mak-hka-laung hpu ja ai ni gaw nau nmai sha ai. Um nau nmai lu ai mak-hka-laung grai hta ai grai hta ai hkum dat rau seng ai le i hkum sai rau seng ai. Um galoi ma mai sha ai kaji sha law ai ni mung chye sha ai ji sha law ai ni mung mai sha ai i dai hku re ga nga. Nsadi lu ai ni na matu gaw le i sadi lu ai ni na matu gaw sadi lu yang grau kaja ai. Ya ndai hkrang yen hkan ma bang ai gaw masha nkau mi gaw, hkrang yen ni sunhtang hkan e le i. Tsa hku magyep magyep re dai hpe la na me sawnhtang galaw ai hkan e bang ai. Akyu jashawn ai le i dai hku hkrang yen hkan hkrak hkri hkri hkrang yen yen ai hkan. Tsa hpraw tsa hpa, tsa hpraw tsa hpa ni gaw dai mi yat na wo ra dai hpan dai ni rai nga. Dai ni gaw Miwa matsi rau galaw ai le i law malawng gaw Miwa matsi lang ai dai ni gaw. Um tsa pyi, tsa pa tsa hku re ga rai nga anhte galaw ai gaw i. Dai na wo ra gaw tsa hpa, lau hku um hpan manga re ga nga. Lau hku nga gaw tsa hpraw le mying sha shai mat ai tsa hpraw le. Tsa hpa ngu gaw dai tsa hpraw rai nshadu yang ya na zawn ndai rai ga dibu kaw i hka gayau di na tsing da ai. Dai lau hku byin na matu gaw shat kabaw la na Miwa matsi mun tawn da nna she anhte zawn zawn hta ai ni tawn ai ni gaw anhte zawn sha re. Naw dai hku na naw dik tawn da ai le i naw shayup tawn da na she lahkawng masum ya rai jang she ga dibu kaw bai bang. Bu kaw mi rai rai le i plastic bu kaw mi rai rai le i masum ya ram tawn da ra, kahtet ta rai jang gaw dai ram ntawn ra ai, lani mi sha da ra ai. Lani m i sha da ra ai kahtet ta e gaw rai yang gaw yahte nshung ta rai yang gaw lahkawng ya masum ya tawn da ra ai um bung ai. Kahtet ai hte katsi ai hte sha shai ai dai gaw. Nawng shagu gaw nre le. Dai mai hta sai nga gara hku chye ai rai? Tsa hku ni grai pyu wa ai gaw anhte dai plastic rau re majaw le i ntsin ni pru taw sai kaw na gaw mai bang sai dai hku. Um tai gaw mi wa matsi bang da ai re nga yang she shi na lum ai i lum ai dai dat rau she tai wa re mu i. Rai jang tsa hku ntsin hkrai rai wa sa nga jang gaw ga dibu kaw bang. Tsa hpan kaga naw nga ai kun? Tsa hpan kaga gaw nnga sai law i dai ram sha re. Um yawng tsa hku hte tsa pa tsa pyi i dai sha re. E wo ra gaw nbaw rau nrai ra ai lau hku ni gaw nbaw rau nre. N-gu shanhte gaw n-gu shingrun hte. Dai lang ai shanhte gaw Miwa matsi rau dai gaw sut hpaga masa hku mai galaw ai le i dai gaw. Tsa galaw ai matsi hte lau hku galaw ai matsi bung ai i? Lau hku galaw ai matsi nkau law malawng gaw ndai hpan ma bang ma ai raitim mung ndai hpan rau ndang ai gaw i shanhte gaw i ndai Gungmani kaw na ni ahkun ni hpa ni hta wa ai re nga yang she kaji kajaw sha shadu yang tinang gaw ahkun ma bang ra ai le i dai majaw shanhte gaw grai shadu sai le. Grai shadu sai nga jang ndai ram gaw ndang ai gaw, matsi lap grai laja ai gaw. Dai majaw Miwa matsi bang ai shanhte gaw, law malawng Miwa matsi she lang ai. Nawhpu hte ndai matsi gaw hpa nseng ai law i? Nawhpu i, nseng ai nawhpu rau gaw, nawhpu shadu ai gaw htawra kaw nga ai. Htaw Roman Catholic (RC) nawku jawng mu ai nre i mi dai kaw lai wa yang, e dai nang maga kaw na nta. RC nawku jawng gaw nang hteng kaw rai yang ndai kaw na nta rai sai. Dau hku sha sa wa dai hku sha sa wa u. . Language as given: Jinghpaw
Format:		Digitised: no Media: Audio
Identifier:		KK2-0088
Identifier (URI):		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0088
Language:		Kachin
Language (ISO639):		kac
Rights:		Open (subject to agreeing to PDSC access conditions)
Subject:		Kachin language
Subject (ISO639):		kac
Subject (OLAC):		language_documentation
		text_and_corpus_linguistics
Table Of Contents (URI):		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0088/KK2-0088-A.wav
		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0088/KK2-0088-A.mp3
		http://catalog.paradisec.org.au/repository/KK2/0088/KK2-0088-A.eaf
Type (DCMI):		Sound
Type (OLAC):		primary_text
OLAC Info
Archive:		Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC)
Description:		http://www.language-archives.org/archive/paradisec.org.au
GetRecord:		OAI-PMH request for OLAC format
GetRecord:		Pre-generated XML file
OAI Info
OaiIdentifier:		oai:paradisec.org.au:KK2-0088
DateStamp:		2021-07-29
GetRecord:		OAI-PMH request for simple DC format
Search Info
Citation:		Keita Kurabe (compiler); Keita Kurabe (depositor); Miji Kai Ja (speaker). 2019. Pacific And Regional Archive for Digital Sources in Endangered Cultures (PARADISEC).
Terms:		area_Asia country_MM dcmi_Sound iso639_kac olac_language_documentation olac_primary_text olac_text_and_corpus_linguistics
Inferred Metadata
Country:		Myanmar
Area:		Asia